تصرف عدوانی چیست

تصرف عدوانی:

هرکس ملک شخص دیگری را با استفاده از غلبه و عدوان تصرف نماید و این تصرف با زور و اجبار باشد تصرف عدوانی گفته می شود. تصرف عدوانی خارج شدن مال از ید  مالک و تصرف بدون رضایت مالک است.

در تصرف عدوانی فرقی نمیکند شما مالک باشید یا مستاجر تنها ملاک برای دادگاه سبق تصرف شما نسبت به خواهان است.

تصرف عدوانی و خلع ید گاهی در دید عموم مشابه در نظر گرفته می شوند اما این دو در حقوق تفاوت هایی باهم دارند که باعث می شود دو رکن جدایی از هم در نظر گرفته شوند.

تفاوت های تصرف عدوانی و خلع ید:

• تصرف عدوانی در مورد اموال غیر منقول است اما خلع ید هم در مورد اموال منقول است و هم غیر منقول.
• در طرح دعوای تصرف عدوانی و خلع ید  هم تفاوت وجود دارد  چرا که اجرای حکم خلع ید نیازمند صدور حکم قطعی از دادگاه می باشد اما تصرف عدوانی قبل از صدور حکم قطعی نیز قابلیت اجرا دارد.
• دعاوی تصرف دعاوی غیرمالی محسوب می گردند و از نظر هزینه دادرسی مانند دیگر دعاوی غیرمالی هستند. اما دعوای خلع ید دعاوی مالی محسوب و هزینه دادرسی براساس قیمت منطقه ای ملک محاسبه می گردد.
• دعاوی تصرف عدوانی خارج از نوبت رسیدگی می شود اما دعاوی خلع ید خارج از نوبت رسیدگی نمی شود.

بعد از این که تصرف عدوانی ثابت گردید یعنی مدعی با ارائه دلیل و مدرک توانست سبق مالکیت خود را به دادگاه ثابت نماید. می تواند درخواست اجرت المثل ایام تصرف را نیز از متصرف عدوانی مطالبه نماید میزان این اجرت المثل توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین می گردد.

رسیدگی به تصرف عدوانی هم به صورت حقوقی و هم به صورت کیفری قابل پیگیری می باشد.

تصرف عدوانی حقوقی: در تصرف عدوانی حقوقی نیاز به اثبات مالکیت قبلی نسبت به مال نیاز نیست در صورتی که در تصرف عدوانی کیفری نیاز از تصرف قبلی اثبات گردد.

در تصرف حقوقی دادخواست تصرف در دادگاه مطرح میگردد در تصرف کیفری شکوائیه تنظیم می‌گردد. در تصرف رکن روانی تاثیر بسیاری دارد. این که متصرف با آگاهی و علم به این که مال متعلق به دیگری است آن را تصرف نماید جرم تصرف عدوانی محقق می‌گردد. زمانی که جرم تصرف عدوانی محقق شود شخص باید کیفر آن را تحمل نماید که حبس از یک ماه تا یک سال می باشد. سوء نیت در تحقق جرم کیفری تاثیر زیادی دارد و تفاوت تصرف عدوانی حقوقی و کیفری هم با همین سوء نیت محرز می گردد.

دعاوی تصرف عدوانی در محل وقوع مال غیر منقول مطرح میگردد و دادگاه محل  اقامت خوانده در صورتی که با محل وقوع مال مغایرت داشته باشد صالح به رسیدگی نمی باشد طبق ماده ۱۲ آیین دادرسی مدنی‌.

بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، هرکس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل: پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلستان‌ها، منابع آب، چشمه سارها انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تأسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و باید و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی‌کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذی‌صلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز و یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. یکی از رایج ترین دعاوی تصرف عدوانی مطرح در دادگاه تصرف عدوانی مربوط به پارکینگ می باشد.